Biliminin Ortaya Çıkmasına Etkileri

Biliminin Ortaya Çıkmasına Etkileri

Özellikle geçen yüzyıl boyunca din karşıtları, bilimi Tanrı inancına karşı bir silah olarak kullanmaya çalışmışlardır. Ancak hakikat şu ki, birçok çığır açan düşünürler ve modern bilimin kurucuları adanmış Hiristiyanlardı. Konuyla ilgili ustaca incelemesinde1, Profesör Rodney Stark modern bilimin ortaya çıkışında Hiristiyan teolojisinin kritik bir rol oynadığını ileri sürer. Aşağıda, sunduğu güçlü kanıtlar yer almaktadır:
  • ‘Karanlık Çağ’ karanlık değildi, aksine sona erdiğinde Avrupa’yı dünyanın geri kalanından öne geçiren hızlı teknolojik ilerleme süreciydi.
  • 16. yüzyılın bilimsel devrimi, 9 ila 13. yüzyıllarda yükselen İslam biliminin ve Avrupalı Skolastik âlimlerin 11. yüzyılda başlatıp sonrasında yeni kurulan Hiristiyan üniversitelerinin devam ettirdiği çalışmaların ardından ortaya çıkmıştır.
  • Gelişim süreci yalnızca Hiristiyan âlimler; Aristoteles, Platon ve diğer Yunan filozoflarının çalışmalarına karşı çıkma özgürlüğü elde ettiklerinde gerçekleşti.
Kepler
  • Bilim, doğanın işleyişini açıklayan ve bu açıklamaları sistematik gözlemler ve deneyler aracılığıyla test eden organize bir çabadır. Yunanlar, Romalılar, Çinliler ve diğer medeniyetlerin dünyanın nasıl işlediğini anlamaya yönelik daha önceki girişimleri, teknik yenilikleriyle birlikte eleştirel hipotez testinin ampirik (deneysel) katkısından yoksun oldukları için bugünkü manada bilim değildi.
  • Bilim sadece Avrupa’da gelişti, çünkü adanmış Hiristiyanlar doğada Tanrı’nın elini idrak etmenin görevleri olduğuna inandılar. Bunun yapılması gerektiğine inandılar.
  • Ayrıca bunun yapılmasının mümkün olduğuna da inandılar. Hiristiyanlık Tanrı’yı, değişmez ve anlaşılabilir ilkelere göre hareket eden bir evren yaratmış, akıl sahibi, duyarlı, güvenilir ve her şeye gücü yeten bir varlık olarak tasvir eder. Hiristiyanlar mantık ve gözlem yöntemleriyle insanların bu ilkeleri bulabileceklerine inandılar.
  • Hiristiyanlar deney yapmak üzere ellerle çalışmaya değer vermiştir. El emeğini köle işi olarak gören Yunanlılar ve diğer milletlerde durum böyle değildi.
  • Bazıları Bilimsel Devrimi Kopernik’in başlattığını düşünüyor ama Stark buna katılmıyor. Onun katkısı, kendi güneş sistemi modelinde matematiği kullanmasıydı. Ancak devrim, Batlamyus’un güneş ve gezegenler hakkındaki kuramının yanlış olduğunu deneysel gözlemlerle kanıtlamış olan Johannes Kepler (1571–1630) ile başladı.
  • Bilime karşı dini baskı olarak örnek gösterilen Galileo (1564–1642), Bruno ve Servetus gibi ünlü vakalarda esas mesele bilimden ziyade teoloji hakkındaydı.
  • Stark, Galileo’nun vakasının göründüğünden daha karmaşık olduğunu belirtir (Stark, s 163). Yaşlılığında Katolik Kilisesi tarafından, dünyanın güneşin etrafında döndüğü sözünü (ki bu Kiliseye bağlı olan eski Yunanlılar tarafından önerilen kozmolojik modeldi) geri almaya zorlandı ve hayatının son dokuz yılında inzivaya çekilmeye mahkûm edildi. Ancak, her şeye rağmen, Galileo’nun Tanrı hakkında bir şüphesi yoktu ve her zaman kendisini iyi bir Katolik olarak gördü. Şöyle yazdı: “doğanın kitabı, matematik dilinde Tanrı’nın eli tarafından yazılmış bir kitaptır.”

Bilim ve inancın tarihsel olarak bir tür genel çatışmada olduğu fikri, son birkaç on yılda birçok profesyonel tarihçi tarafından tamamen ortadan kaldırılmıştır. Bu alanda önde gelen tarihçiler arasında, önceden Oxford Üniversitesi’nde çalışmış Profesör John Hedley Brooke, Queensland Üniversitesi’nden Profesör Peter Harrison ve 8 ciltlik Cambridge Bilim Tarihi kitaplarının editörü Profesör Ronald Numbers vardır.2

Daha önce Hollandalı bir uzman olan Profesör R. Hooykaas, Protestan Reformunun modern bilimin ortaya çıkışı üzerindeki etkisini vurgulayarak daha yeni çalışmalara bir zemin hazırlamada yardımcı oldu. Reformcuların bilimin gelişmesi ve özgürlüğü lehine ruhani bir ortam yarattıklarını keşfetti. Buna ‘otoriter rejim karşıtlığı, insanların yapabilme imkanları, rasyonel deneycilik ve tecrübeye vurgu’ dahildir.

Hooykaas şu sonuca varıyor: ‘Rönesans ve Barok dönemin bilim adamlarının antik ve orta çağ Avrupalı öncülleri ya da Doğu filozofları üzerinde herhangi bir entelektüel üstünlükleri olduğu iddia edilmeden, “klasik modern bilimin” 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa’nın batısında ortaya çıktığı basit bir gerçek olarak kabul edilmelidir. Bir kez doğru metotlar keşfedilip sağlam temeller kurulduğunda, doğanın temel bilimindeki (fizik) her bir yeni gelişme daha arı ve doğru bilgiye götürecektir, ama eskisi tamamen bir kenara atılmaz. Bundan sonra, gerekli yeteneğe sahip olan herkes sağlam temeller üzerine kurulmuş bilimin gelişmesine katkıda bulunabilir. Nitekim kültüründe batı bilimi gibi herhangi bir şey ortaya çıkmamış uluslardan gelen bilim adamları bilime dikkate değer katkılarda bulunmuşlardır. Atalarının inançlarıyla tüm bağını koparmış batılılar bile onlardan miras aldıkları gelenekle bilimsel faaliyetlerine devam etmektedirler…

‘Grekoromen kültür ile Kutsal Kitap’a dayalı dinin karşılaşması, gerginlikle geçen yüzyıllardan sonra, yeni bir bilim ortaya çıkardı. Bu bilim antik mirasın zorunlu kısımlarını sürdürdü (matematik, mantık, gözlem ve deney metotları), fakat büyük ölçüde Kutsal Kitap’ın dünya görüşünden kaynaklanan farklı toplumsal ve yöntembilimsel düşünceler tarafından yönlendirildi. Mecazi deyişle, bir beden olarak bilimin bileşenleri Grek olabilirdi, vitaminleri ile hormonları ise Kutsal Kitap’a dayalıydı.’3

Profesör A. N. Whitehead bilimin modern konseptinin, ‘Orta çağın Tanrı’nın akılcılığa sahip olma görüşündeki ısrarından geldiğini, Yehova’nın kişisel enerjisi ile Yunan filozofunun akılcılığı olarak algılandığını …’ gözlemledi. ‘Bilimin mümkünatına inanç… Orta çağ teolojisinden bilinçsiz bir türevdir.’4

Modern bilimin ortaya çıkışının başlangıcında bilimin ‘yıldızları’ kimlerdi?

Bilim tarihçilerinin çoğu, ilk bilimsel cemiyetlerin ve dergilerin kurulduğu 1543-1680 dönemini kritik olarak görürler. Rodney Stark o dönemin bilim ‘yıldızlarının’ bir listesini yapmaya karar verdi. Modern bilimin (ya da o dönemdeki adıyla ‘doğa felsefesinin’) ortaya çıkışında oldukça önemli katkıları olan 52 adam buldu.

Stark bu adamların mezheplerine baktı ve 26’sının Katolik, 26’sının Protestan olduğunu öğrendi. Sonrasında onların dini inançlarına ne kadar adanmış olduklarına dair deliller araştırdı. O dönemin doğa felsefesi yıldızlarının %60’ından fazlası ‘adanmıştı’, sadece 2/52’si (%3,8’i) şüpheci olarak sınıflandırılabilirdi. İşte Stark tarafından tanımlanan 50 Hiristiyan ve diğer dönemlerden 50 önemli Hıristiyan öncü bilim adamı ve matematikçi.

İSA MESİH’İ SEVEN BİLİM ADAMLARI

MODERN BİLİMİN ORTAYA ÇIKMASINDA ÖNEMLİ ROL OYNAYAN İSA MESİH TAKİPÇİLERİNDEN ÖRNEKLER


** Stark’ın listesinden 50 kişi

BİLİM İNSANI/ MATEMATİKÇİ KATKISIDİNÎ KİMLİĞİ
Robert Grosseteste
(İngiliz)
1168-1253Bilimsel metodun gelişmesinde önemli rol oynadı.Katolik piskopos
Roger Bacon
(İngiliz)
1214- 1294Her şeyin gözlem sonucu doğrulanması gerektiğini söyledi.Katolik rahip
Nicole Oresme
(Fransız)
1323-1382Olasılık, optik ve mekaniğe katkıları oldu.Katolik piskopos
Nicholas of Cusa
(Alman)
1401-1464Sonsuz küçük ve izafi hareket kavramlarını geliştirerek matematiğe katkıları oldu.Katolik kardinal
Nicholas Copernicus**
(Polonyalı)
1473-1543Gezegenlerin hareketsiz güneşin etrafında döndüğünü öğretti.Dinini yaşayan Katolik
Otto Brunfels
(Alman)
1488-1534Botaniğin babalarından biriAdanmış Protestan
Andreas Versalius**
(Flaman)
1514-1564Biyoloji ve tıp üzerine çalışmasıyla devrim yaratan anatomist.Adanmış Katolik
Gabriel Fallopius**
(İtalyan)
1523-1562Bedenle ilgili birçok keşifte bulunmuş anatomist.Adanmış Katolik
Tycho Brahe**
(Danimarkalı)
1546-1601Kepler tarafından sahih gözlemleri kullanılmış astronom.Geleneksel Protestan
William Gilbert**
(İngiliz)
1540-1603İlk deneysel fizikçilerden biri, özellikle manyetizma alanında.Geleneksel Protestan
Franciscus Vieta**
(İtalyan)
1540-1603Modern cebir formülünün babası.Geleneksel Katolik
Simon Stevinus**
(Flaman)
1548-1620Ondalık sayıları geliştirdi ve eğim ve hidrostatik yasalarını keşfetti.Geleneksel Protestan
John Napier**
(İskoç)
1550-1617Logaritmanın kâşifiAdanmış Protestan
Henry Briggs**
(İngiliz)
1561-1630Napier’in logaritması üzerinde çalıştı ve onu popülerleştirdi.Adanmış Protestan
Francis Bacon
(İngiliz)
1561-1626Bilimsel deneyciliğin babaları arasındadır. Deneysel bilimin tümevarım metodunu oluşturdu.Adanmış Protestan
David Fabricius**
(Alman)
1564-1617Dönümlü değişen yıldızı ve güneş lekesini keşfettiProtestan (Luteran) papaz
Galileo Galilei**
(İtalyan)
1564-1642Gözlemci astronom, fizikçi ve mühendis olarak bilimsel gelişimde büyük bir rol oynadı.Geleneksel Katolik
Johann Kepler**
(Alman)
1571-1630Astronom, gezegenlerin oval yörüngelerinin kâşifi ve modern optiğin babasıAdanmış Protestan
Johann Bayer**
(Alman)
1572-1625İlk yıldız atlasını üreten astronomAdanmış Katolik
William Oughtred**
(İngiliz)
1575-1660Sürgülü cetvelin mucidi ve matematik yazarı.Adanmış Protestan
Christoph Scheiner**
(Alman)
1575-1650Astronom, matematikçi ve güneş lekesi araştırmacısı.Adanmış Katolik (Cizvit papaz)
Jan Baptista van Helmont**
(Flaman)
1577-1644Gazların kimyanın ve kimyasal fizyolojinin kurucusuAdanmış Katolik
William Harvey**
(İngiliz)
1578-1657Kan dolaşımını doğru şekilde açıklayan ilk kişi.Geleneksel Protestan
Marin Mersenne**
(Fransız)
1588-1648Akustiğin babası olarak kabul edilir, Avrupalı bilim insanları arasında bağlantı kuran önemli bir kişiydi.Adanmış Katolik papaz
Willebrord Snell**
(Hollandalı)
1591-1626Işığın kırılması yasasını keşfeden astronom ve matematikçiGeleneksel Protestan
Pierre Gassendi**
(Fransız)
1592-1655Modern zamanların ilk tam mekanik ve materyalist kuramlarından birini geliştirdi.Katolik papaz
Rene Descartes**
(Fransız)
1596-1650Analitik geometriyi icat etti ve kuşkuculuğu bilimsel metodun esasını oluşturan bir parça olarak tanıttı.Adanmış Katolik
Giovanni Riccioli**
(İtalyan)
1598-1671Astronom ve yer çekiminden ötürü düşen bedenlerin ivmesini tam olarak ölçen ilk kişi.Adanmış (Cizvit papaz)
Pierre Fermat**
(Fransız)
1601-1665Kalkülüsün (analiz) icadına yardımcı oldu, başkasından etkilenmeden o da analitik geometriyi keşfetti ve Pascal ile birlikte olasılık kuramını icat etti.Geleneksel Katolik
Athanasius Kircher**
(Alman)
1601-1680Hastalık yapıcı mikrop teorisini ve birçok optik, manyetik ve akustik cihazı icat etti. Birçok konu üzerine yazdı ve 760 uzmanın olduğu bir ağı kullanarak bilgi yaydı.Adanmış (Cizvit papaz)
Otto Guericke**
(Alman)
1602-1686Vakum pompasını icat etti, mutlak uzay boşluğu kavramının öncüsü oldu, havanın ağırlığını ölçtü ve hava tahmini için hava basıncını kullandı.Geleneksel Protestan
Evangelista Torricelli**
(İtalyan)
1606-1647Cıvalı barometreyi icat etti ve atmosferin yüksekliği olduğu sonucuna vardı.Geleneksel Katolik
Giovanni Borelli**
(İtalyan)
1608-1679Biyomekaniğin babasıGeleneksel Katolik
Johannes Hevelius**
(Polonyalı)
1611-1687Ayın en eski haritalarından birini derledi ve kuyrukluyıldızlar üzerine çalıştıGeleneksel Protestan
John Wallis**
(İngiliz)
1616-1703Momentumun korunumu kavramını keşfetti ve sonsuz küçükler hesabının gelişmesine yardımcı olduAdanmış Protestan papaz
Francesco Grimaldi**
(İtalyan)
1618-1663Işık kırınımını ilk keşfedenlerden birisidir. Çalışması daha sonra ışığın bir dalga olduğunu göstermekte kullanıldı.Adanmış Katolik papaz
Jeremiah Horrocks**
(İngiliz)
1619-1641Venü'nün güneşin bir yanından öteki yanına geçişini gözlemleyip Kepler yasalarının doğru olduğunu gösteren astronom.Adanmış Protestan
Jean Picard**
(Fransız)
1620-1682Boylam çizgisinin uzunluğunu doğru şekilde ilk ölçen astronom. Bu ölçümden yola çıkılarak Dünyanın büyüklüğü hesaplanmıştır.Adanmış Katolik papaz
Edme Mariotte**
(Fransız)
1620-1684Bağımsız olarak gazın hacmi ve basıncı ile ilgili olan Boyle yasasını keşfetti. Ayrıca gözün kör noktasını keşfetti.Adanmış Katolik
Blaise Pascal**
(Fransız)
1623-1662Olasılık teorisinin bulunmasında ortak oldu, akışkanlar çalışmasına katkıda bulundu ve basınç ve vakum kavramlarını açıklığa kavuşturdu.Adanmış Protestan
Sir William Petty
(İngiliz)
1623-1687Sosyoekonomik ve demografik olaylara ölçüm, istatistik ve matematiği uygulayan yenilikçiGeleneksel Protestan
Giovanni Cassini**
(İtalyan)
1625-1712Güneş Sisteminin boyutlarını ve Mars ile Jüpiter’in dönme sürelerini hesaplayan ilk kişi; ayrıca Satürn’ün dört uydusunu ve Cassini Bölümü ile halkalarını keşfetti.Geleneksel Katolik
Robert Boyle**
(İngiliz-İrlandalı)
1627-1691Modern kimyanın babalarından biri. Gazın basıncından hacmine dek kapsayan Boyle Yasasının kâşifi; elektriksel kuvvetlerin vakum yoluyla iletildiğini, fakat sesin iletilmediğini buldu; ayrıca ısının oluşmasına parçacıkların hareketinin sebep olduğunu saptadı.Hıristiyanlığın doğru bir inanç olduğunu gösteren seminerler için ve İncil’in Türkçeye ve başka dillere çevrilmesi için para verdi 5
John Ray**
(İngiliz)
1628-1705Bilimsel Ornitoloji (kuşbilimi) temelinin oluşmasında yardımcı olan en büyük natüralistlerden biridir.Adanmış Protestan
Marcello Malpighi**
(İtalyan)
1628-1694Mikroskobik anatomi ve histolojinin (dokubilim) kurucusu & fizyoloji ve embriyolojinin babasıGeleneksel Katolik
Christiaan Huygens**
(Flaman)
1629-1695Işığın dalga teorisini formüle eden matematikçi, fizikçi ve astronom. Ayrıca sarkaçlı saati ve merkezkaç kuvvetini keşfetti.Adanmış Protestan
Isaac Barrow
(İngiliz)
1630-1677Kalkülüs temel savını keşfettiAdanmış Protestan
Anton Leeuwenhoek**
(Hollandalı)
1632-1723Mikroskobik incelemenin öncüsü ve mikrobiyolojinin babasıGeleneksel Protestan
Robert Hooke**
(İngiliz)
1635-1703Elastiklik ile ilgili Hooke Yasasını keşfetti. Büyük mucit ve Micrographia kitabının yazarı – mikroskopla incelemelerini içeren resimli bir kitaptır. 6Geleneksel
Nicolaus Steno**
(Danimarkalı)
1638-1686*Modern jeoloji düşüncesinin kurucusuAdanmış Katolik piskopos
Regnier de Graaf**
(Hollandalı)
1641-1673Foliküller dahil dişi üretim sisteminin üzerinde çalışmasıyla öncü olmuştur.Geleneksel Katolik
Nehemiah Grew**
(İngiliz)
1641-1712Marcello Marcello Malpighi ile birlikte bitki anatomisi biliminin kurucusudur.Adanmış Protestan
Isaac Newton**
(İngiliz)
1642-1727Tarihin en önemli bilim insanlarından biridir, kalkülüsün ve yer çekimi kanununun ortak bulucusu, hareketin üç yasasının kâşifi (bu yasalar fizik için temel olmuştur).Adanmış – teoloji üzerine bir milyon söz yazmıştır, ancak inancın esaslarından uzak bazı görüşleri vardır.
Ole Roemer**
(Danimarkalı)
1644-1710Işığın ölçülebilir hızı olduğunu kanıtladı. Ayrıca ısıölçeri geliştirdi ve cıvalı termometreyi icat etti.Adanmış Protestan (Stark ‘Geleneksel’ olduğunu söylüyor)
John Flamsteed**
(İngiliz)
1646-1719Londra’daki Greenwich gözlemevini kurdu ve 3000 yıldızın listesini oluşturdu.Protestan papaz
Gottfried Wilhelm Leibnitz**
(Alman)
1646-1716İntegral ve diferansiyel kalkülüsün ortak mucidi, Boole cebirini öngördü ve mekanik hesap makinesini icat etti.Adanmış Protestan
Denis Papin**
(Fransız asıllı İngiliz)
1647-1712Düdüklü tencereyi icat etti ve ilk silindir ve pistonlu buhar makinesinin tasarımlarını çizdi.Adanmış Protestan
William Derham
(İngiliz)
1657-1735Sesin hızını ilk defa doğru ölçen kişi. Doğa tarihi hakkında yazmıştır.Adanmış Protestan Papaz
John Woodward
(İngiliz)
1665-1728Paleontoloji alanının öncüsüAdanmış Protestan
Thomas Bayes
(İngiliz)
1702-1761Bilimde veri olarak kullanılan ve günümüzde finans, bilim, mühendislik, felsefe, tıp, spor ve hukuk gibi birçok alanda uygulanan Bayes Olasılık Teoremini keşfetti.Protestan rahip
Carolus Linnaeus
(İsveçli)
1707-1778Modern bitki ve hayvan sınıflandırmasının babası.Geleneksel Protestan: Şöyle yazdı, ‘Tanrı yarattı, Linnaeus düzenledi.’ 7
Leonard Euler
(İsviçreli)
1707-1783Geometriyi, kalkülüsü, mekaniği ve sayılar teorisini şekillendiren katkıları olmuş soyut matematiğin kurucularından biri.Adanmış Protestan
Albrecht von Haller
(İsviçreli)
1708-1777Deneysel fizyolojinin babası.Adanmış Protestan
Jean Deluc
(İsviçreli)
1727-1817Jeolog ve meteorolog. Taşınabilir barometreyi ve higrometreyi icat etti.Adanmış Protestan
Richard Kirwan
(İrlandalı)
1733-1812Kimyager ve meteorolojinin öncüsüAdanmış Katolik
William Herschel
(Alman asıllı İngiliz)
1738-1822Çift yıldızları belirledi, “asteroit” kelimesini icat etti ve kızılötesi radyasyonu keşfetti.Geleneksel Protestan
Antoine Lavoisier
(Fransız)
1743-1794Oksijen ve hidrojeni buldu ve adlandırdı, oksijenin yanmada oynadığı rolü keşfetti, metre sisteminin düzenlenmesine yardımcı oldu, ilk kapsamlı element listesini yazdı ve kimyasal adlandırma reformuna yardımcı oldu.Geleneksel Katolik
Alessandro Volta
(İtalyan)
1745-1827Elektrikli bataryanın mucidi. Elektrik ölçüm birimi Volt ismini bu kişiden aldı.Adanmış Katolik
Benjamin Barton
(Amerikalı)
1766-1815Amerika’da muazzam bir botanik numunesi oluşturdu ve ilk Amerikan botanik ders kitabını yazdı.Geleneksel Katolik
John Dalton
(İngiliz)
1766-1844Atomların birleşmesini açıklayan Dalton Yasasını keşfetti ve gazların mahiyeti üzerine çığır açan bir araştırma yaptı.Adanmış Protestan
Georges Cuvier
(Fransız)
1769-1832Karşılaştırmalı anatomi bilimlerini ve paleontolojiyi kurdu.Geleneksel Protestan
Thomas Young
(İngiliz)
1773-1829Işığın birçok dalga özelliklerini kanıtladı ve   materyallerin esnekliği için bir ölçü geliştirdi.Geleneksel Protestan
Charles Bell
(İskoç)
1774-1842Beynin anatomisi üzerine çalışmış öncü araştırmacı.Adanmış Protestan
Andre Marie Ampere
(Fransız)
1775-1836Klasik elektromanyetizmanın kurucularından biri. Günümüzdeki elektrik birimi Amper ismini bu kişiden sonra aldı.Adanmış Katolik
Humphrey Davy
(İngiliz)
1778-1829Kimyasal bağlanmanın elektriksel doğasını keşfetti, çeşitli kimyasal elementleri yalıttı ve tanımladı.Tanrı’ya İnanan
Benjamin Silliman
(Amerikalı)
1779-1864Birleşik Devletler’de bilimin gelişmesine yardımcı olmuş jeolog ve kimyager. Petrolü damıtan ilk kişi.Adanmış Protestan
Mary Somerville
(İskoç)
1780 –1872’19. yüzyılın bilim Kraliçesi’ olarak tanınan astronom, matematikçi ve bilimi popülerleştiren kişi.Adanmış Protestan 8
William Buckland
(İngiliz)
1784-1856Paleontolog ve jeologAdanmış Protestan papaz
William Prout
(İngiliz)
1785-1850Tüm ağır elementlerin atomlarının, hidrojen atomlarının kümeleri olduğunu ileri sürdü; sindirim ve metabolizma kimyası alanlarında keşifleri oldu.Adanmış Protestan
Adam Sedgwick
(İngiliz)
1785-1873Modern jeolojinin kurucularından biriAdanmış Protestan
Michael Faraday
(İngiliz)
1791-1867Tarihin en etkili bilim insanlarından biri; elektromanyetik indüksiyon, diamanyetizma ve elektroliz alanlarında büyük keşifler yaptı.Adanmış Protestan
Samuel Morse
(İngiliz)
1791-1872Bir telgraf sisteminin ve Mors alfabesinin gelişmesine yardımcı oldu.Adanmış Protestan
John Herschel
(İngiliz)
1792-1871Bilimsel metot üzerine etkili tezler yazdı, yüzlerce nebulayı keşfetti, fotoğraflar için hipo sabitleyiciyi icat etti ve ozalit yapılmasını sağlayan mavi baskıyı icat etti.Adanmış Protestan 9
Charles Babbage
(İngiliz)
1792-1871İlk mekanik bilgisayarı ve bir oftalmoskop icat etti.Adanmış Protestan
William Whewell
(İngiliz)
1794-1866İndüksiyon teorisini inceledi, bir anemometre (rüzgâr ölçer) icat etti.Anglikan papaz
Justus von Liebig
(Alman)
1803-1873Organik kimyanın kurucusu ve gübre endüstrisinin babası. Liebig kondansatörü dahil birçok icadı vardır.Geleneksel Protestan 10
Richard Owen
(İngiliz)
1804-1892‘Dinozor’ kelimesini türetti, paratiroid bezini keşfetti ve ilk kez dev Moas'ı ve trikinoz parazitini tanımladı.Geleneksel Protestan
Louis Agassiz
(İsviçreli)
1807-1873Buzullar ve soyu tükenmiş balıklarla ilgili çığır açan incelemeler yaptı.Geleneksel Protestan 11
James Forbes
(İskoç)
1809-1868Isı iletimi ve sismoloji üzerine araştırmalar yaptı.Adanmış Protestan
Asa Gray
(Amerikalı)
1810-1888Çoğunu yeni tür olarak adlandırdığı 200.000 bitkiyi derleyen ‘Amerika’nın botanik babası’.Adanmış Protestan
Joseph Henry Gilbert
(İngiliz)
1817-1901Azot ve süper-fosfat gübreler geliştirdi ve bunların mahsuller üzerindeki etkilerini inceledi.Adanmış Protestan
James Joule
(İngiliz)
1818-1889Isı ve mekanik iş arasındaki ilişkiyi buldu. Bu buluş enerjinin korunumu kanununa önayak oldu. Bu kişinin ismiyle anılan bir enerji birimi vardır.Adanmış Protestan
George Gabriel Stokes
(İngiliz)
1819-1903Akışkanlar dinamikleri, optik ve matematiksel fiziğin temellerine katkıda bulundu.Adanmış Protestan
Gregor Mendel
(Avusturyalı)
1822-1884Genetik bilimini kurdu; kalıtımdaki birçok matematiksel kuralı, çekinik ve baskın özellikleri saptadı.Adanmış Katolik rahip
Lord Kelvin (William Thompson)
(İrlandalı-İskoç)
1824-1907Termodinamiğin ilk iki yasasını belirtti, mutlak sıfır sıcaklığının -273,15 °C olduğu sonucuna vardı.Adanmış Protestan
William Huggins and Margaret Huggins
(İngiliz-İrlandalı)
1824-1910Yıldızların ve diğer gök cisimlerinin kimyasal bileşenlerinin belirlenmesinde spektroskopik metotlar uygulayarak gözlemsel astronomi konusunda devrim yarattı.Geleneksel Protestan
Bernhard Riemann
(Alman)
1826-1866Matematiksel analiz, sayı teorisi ve diferansiyel geometriye kalıcı katkıları oldu ve Einstein’ın genel izafiyet teorisine matematiksel bir temel oluşturdu.Adanmış Protestan
Joseph Lister
(İngiliz)
1827-1912Antiseptik ameliyatın öncüsü.Adanmış Protestan
Balfour Stewart
(İskoç)
1828-1887Bedenlerin aynı dalga boyunda enerji yaydığını ve emdiğini ilk defa keşfeden kişi; ayrıca yersel manyetizma üzerinde çalıştı.Adanmış Protestan
James Clerk Maxwell
(İskoç)
1831-1879Elektrik ve manyetizmanın aynı güç olduğunu keşfetti. Işığın elektromanyetik bir dalga olduğunu ve elektrik, manyetizma ve optik ile bağlantılı olduğunu kanıtladı. Ayrıca gazların kinetik teorisiyle ısının kökenini açıkladı.Adanmış Protestan
P. G. Tait
(İskoç)
1831-1901Matematik fizikçisi ve termodinamik alanındaki ilk öncülerden; ayrıca düğüm teorisini araştırdı.Adanmış Protestan
Willard Gibbs
(Amerikalı)
1839-1903Modern istatistiksel mekanik ve kimyasal termodinamik alanlarını kurdu ve vektör analizini icat etti.Dinini yaşayan Protestan
Emil Kocher
(İsviçreli)
1841-1917Tiroidin fizyolojisi, patolojisi ve cerrahisi üzerine araştırmalar yaptı (1909’da Nobel Ödülünü kazandı).Adanmış Protestan (Moravyalı)
Wilhelm Röntgen
(Alman)
1845-1923Tanısal tıpta devrim niteliğinde bir keşif olan röntgeni ilk üreten ve ortaya çıkaran kişi.Geleneksel Protestan
John Ambrose Fleming
(İngiliz)
1849-1945Termiyonik diyotu icat etti ve böylece elektronik çağını başlattı. Elektrik transformatörü teorisine katkıda bulundu.Adanmış Protestan
JJ Thomson
(İngiliz)
1856-1940Atom altı parçacığı, yani elektronu ilk keşfeden oldu ve kütle spektrometresini icat etti.Adanmış Protestan 12
Heinrich Hertz
(Alman)
1857-1894Elektromanyetik dalgaların varlığını kesin olarak kanıtlayan ilk kişi. Frekans birimi adını bu kişiden aldı.Geleneksel Protestan
Pierre Duhem
(Fransız)
1861-1916Kimyasal termodinamiğe ve sürekli ortamlar mekaniğine kayda değer katkıları oldu.Adanmış Katolik
Karl Landsteiner
(Avusturyalı)
1868-1943İnsanın üç ana kan grubunu saptadı: A, B ve 0, kandaki RH faktörünü keşfetti ve çocuk felcinin bulaşıcı bir hastalık olduğunu kanıtladı.Adanmış Katolik
Annie Maunder
(İrlandalı)
1868-1948Güneş ve güneş lekelerini inceledi ve 27 gün süren manyetik fırtına döngüsünü keşfetti.Adanmış Protestan
Guglielmo Marconi
(İtalyan)
1874-1937Uzun mesafeli radyo yayınına öncülük eden radyo mucidi.Geleneksel Katolik
Arthur Eddington
(İngiliz)
1882-1944Yıldızların, enerjilerini nükleer füzyondan elde ettiklerini ileri süren ilk bilim insanı. Einstein’ın Genel İzafiyet Teorisi'ni deneysel olarak doğruladı.Adanmış Protestan (Quaker mezhebi)
Arthur Compton
(Amerikalı)
1892-1962Elektromanyetik radyasyonun parçacık mahiyetini gösteren Compton etkisini keşfetti.Adanmış Protestan
Georges Lemaitre
(Fransız)
1894-1966Uzayın ve evrenin genişlediğini keşfetti; Hubble yasasını keşfetti.Katolik papaz
Werner Heisenberg
(Alman)
1901-1976Kuantum mekaniğini ilk oluşturanlardan biri. Heisenberg Belirsizlik İlkesini formüle etti.Adanmış Protestan (Luteran)
Kathleen Lonsdale
(İngiliz)
1903-1971Kristalografi bilimini geliştirmede etkili kimyager.Adanmış Protestan  (Quaker mezhebi)
Ernest Walton
(İrlandalı)
1903-1995Atomu yapay olarak bölmek için Cockcroft ile çalıştı; E = mc2 olduğunu kanıtladı.Adanmış Protestan
Marguerite Perey
(Fransız)
1909–1975Keşfedilen son doğal olarak oluşan 87 numaralı elementi, yani fransiyumu saptayan Fransız kimyager.Adanmış Fransız Protestan
Werner von Braun
(Alman)
1912-1977Roket bilimcisi, ABD uzay programının babası.Adanmış Protestan
Charles Townes
(Amerikalı)
1915-2015Lazeri ve mazeri icat etti. Samanyolu'nun merkezinde bir kara delik olduğunu saptadı.Adanmış Protestan

“Nobel Ödüllerinin 100 Yılı”13 adlı incelemeye göre 1901 ila 2000 yılları arasında verilen ödülleri gösteren listedeki kişilerin %65,4’ü dini tercihleri olarak çeşitli biçimlerde Hiristiyan olarak tanımlanıyor. Toplamda Hiristiyanlar, Nobel Ödüllerinin Kimyada %72,5’ini, Fizikte %65,3’ünü, Tıpta %62’sini, Ekonomide %54’ünü kazandılar.

REFERANSLAR
  1. Stark, Rodney. For the Glory of God (p. 198). Princeton University Press. Kindle Edition.
  2. John Hedley Brooke, Science and Religion –Some Historical Perspectives [Cambridge University Press, 2014]; John Brooke and Geoffrey Cantor, Reconstructing Nature –The Engagement of Science and Religion [Edinburgh: T&T Clark, 1998]; Peter Harrison, The Territories of Science and Religion [University of Chicago Press, 2017] and Peter Harrison, The Bible, Protestantism and the Rise of Natural Science [Cambridge University Press, 2008]; Jeff Hardin, Ronald Numbers and Ronald Binzley [eds], TheWarfare Between Science and Religion –the Idea That Wouldn’t Die [Johns Hopkins University Press, 2018]; Ronald L. Numbers, Galileo Goes to Jail and Other Myths About Science and Religion [Harvard University Press, 2009]; Allan Chapman, Slaying the Dragons –Destroying Myths in the History of Science and Faith [Oxford: Lion, 2013].
  3. Hooykaas, R, Religion and the Rise ofModern Science, Scottish Academic Press, Edinburgh 1972, s. 161.
  4. Whitehead, Alfred N., Science and the Modern World, Free Press, New York 1967, pp.12-13
  5. Stark, s. 197.
  6. Robert Hooke New Studies s.19
  7. Swedish Naturalists
  8. PERSONAL RECOLLECTIONS FROM EARLY LIFE TO OLD AGE OF MARY SOMERVILLE
  9. Graves, Dan, Scientists of Faith, Kregel Publications1996, s. 115
  10. Religion and Science in the Thought of Liebig
  11. The Ambiguous Agassiz
  12. Sir J.J. Thomson: A True Practicing Christian
  13. Baruch Shalev, Atlantic 2003.

FOTOLAR

1, 4 Johannes Kepler // Photo credit: Stratageme.com on Visual hunt / CC BY-NC-SA

2, 7 John Dalton // Photo credit: Leo Reynolds on Visualhunt.com / CC BY-NC-SA

3, 9 Lord Kelvin // Photo credit: National Galleries of Scotland Commons on VisualHunt

5 Blaise Pascal // Photo credit: The British Library on VisualHunt

6 Robert Boyle // Photo credit: ouhos on Visualhunt.com / CC BY-SA

8 Michael Faraday // Photo credit: Royal Institution on Visual Hunt / CC BY-NC-ND

10 Gregor Mendel // Photo credit: Internet Archive Book Images on Visual hunt

11 Mary Somerville // Photo credit: The British Library on Visualhunt.com

12 Clark Maxwell // Photo credit: Smithsonian Institution on Visual Hunt

13 J J Thomson // Photo credit: Internet Archive Book Images on Visualhunt.com

14 Werner Heisenberg // Photo credit: Smithsonian Institution on Visualhunt

15 M Perey // Photo credit: U.S. Department of Energy onVisualhunt