Search

Eğitim Tarihinde İsa Mesih’in Takipçileri Nasıl bir Rol oynadılar?

Eğitim Tarihinde İsa Mesih’in Takipçileri Nasıl bir Rol oynadılar?

İsa Mesih'in öğretim metodu

İsa Mesih sıradan insanın Tanrı’yı tanımasını istedi ve bu yüzden öğretmeyi çok severdi. Uyanık olduğu saatlerin çoğunda kalabalıklara bir şeyler öğretirdi ve öğrencilerine de öğretmenlik yapardı. O’nun kullandığı öğretim metotları bugün öğretmen yetiştirenler tarafından hala kullanılmaktadır. İsa Mesih, insanları ruhsal konularda derin düşünmeye yönelten sorular sorardı, dikkat çekici sözler söylerdi, tekrarlar ve şaşırtıcı ifadeler kullanırdı, görsel betimlemeler yapardı ve öyküler anlatırdı.
Ayrıca insanlara bazı konularda örnek oldu. Örneğin sıklıkla dua etmek için tek başına kalırdı. 3 yıl boyunca gece gündüz yakın öğrencileriyle birlikte olarak onlara öğretmenlik yaptı. Ayrıca öğrencilerini kendi başlarına bir şeyler yapmaya göndererek kendi öğrenme deneyimlerini yaşamaları konusunda onları cesaretlendirdi. Bütün bunlara ek olarak İsa Mesih, hem kadınlara hem de erkeklere eşit bir biçimde öğretmenlik yaptı.
İsa Mesih’in ana dili Aramiceydi, ikinci dili de ona benzer İbraniceydi. Sinagog okullarında Eski Antlaşma (Tevrat ve Zebur) metinlerini öğretirken İbranice okuyabiliyordu. O zamanlarda Grekçe dünya dili olduğu için büyük ihtimalle bu dili de konuşabiliyordu. Örneğin Pontius Pilatus (Roma valisi) ile ve Fenikeli Romalı bir kadınla konuşabilmişti.

öğrencilerinin eğitim konusundaki gayreti

İsa Mesih’in son sözleri, O’nun buyruklarını herkese öğretmek konusunda İsa Mesih’in yakın öğrencilerini yüreklendirdi. Bu nedenle, İsa Mesih’i izleyenlerin öğrenim görmesi gerektiğini güçlü bir biçimde vurguladılar. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İsa’nın öğretileri, yaşamı, ölümü ve dirilişi ile ilgili açıklamalar yaptılar. Elçi Pavlus kiliselerde okunmak üzere mektuplar yazdı ve bu mektuplarda Tanrı ile ilgili, Tanrı’nın insanları günahlarından kurtarma planı ile ilgili pek çok öğretişte bulundu.

Alvin Schmidt’in gösterdiği gibi 1 Grek ve Roma kültüründe elitlerin eğitim alması önemli iken, herkesin eğitim almasının gelenekselleşmesi ve kurumsallaşması İsa Mesih öğrencilerinin etkisiyle gerçekleşmiştir. İlk imanlılar için İsa’nın öğrettiği şeyleri öğrenmek çok önemliydi ve çok geçmeden Hiristiyan doktrininin özetlerini (kateşizm olarak da bilinir) öğreten okullar kurmaya başladılar. Resmi Hiristiyan eğitimi bu okullarda başladı. İlk yıllarından itibaren bu okullar hem kadınlara hem erkeklere, toplumun tüm sosyal ve etnik grubundan insanlara hizmet veriyordu.

Bunun tam tersi olarak Grekler ve Romalılar’ın halk kütüphaneleri ya da eğitim kurumları neredeyse yoktu. Evrensel eğitim fikri ilk önce, Kutsal Kitap’ı herkesin okuyabilmesini isteyen Protestan Reformcularından çıktı. Mesih’in öğrencileri modern üniversitelerin de kurulmasına yoğunlukla dahil olmuşlardır.

Aşağıda bazı Mesih öğrencilerinin eğitime verdikleri önemli katkıları gösteren bir zaman çizelgesi var. Görülen o ki, bu zaman çizelgesi geniş bir konuya ancak kısa bir bakış açısı sunabiliyor.

TÜM TARİHLER YAKLAŞIKTIR

  • İS 40-95 - İsa Mesİh'İn son buyruğu

    İsa Mesih'in buyruklarının herkese öğretilmesi buyruğu (İncil'de Matta 28:20)

  • İS 50-120 - Yenİ İman edenler İçin yönerge el kİtabı

    Bazı yerlerde Didache adlı el kitabı oluşturuldu

  • İS 110 - Çocuklara Kutsal Yazıları öğretmek

    (Antakya Episkoposu) Ignatius  Kutsal Kitap'ın çocuklara öğretilmesi gerektiğini ve beceriye dayalı meslek edindirilmeleri gerektiğini ileri sürdü.

  • İS 150 - Efes ve Roma'da katedral okullarının kurulması

    Hiristiyan doktrininin (inancının) öğretilmesi amacıyla Justinus Martyr katedral okullarını kurdu.

  • İS 180? - Mısır'da katedral okulunun kurulması

    İskenderiye'de Hiristiyan doktrininin yanı sıra matematik, tıp ve dil bilgisi de öğretildi.

  • İS 4.yy. - Katedrallerdekİ Epİskopal okulların kurulması

    Piskoposlar yalnızca Hiristiyan doktrinini değil aynı zamanda  yedi sosyal bilimi de öğretiyordu: trivium (dilbilgisi, retorik ve mantık) ve quadrivius (aritmetik, müzik, geometri ve astronomi).

  • İS 360 - Kutsal Kİtabın Got dİlİne çevrİlmesİ

    Böylece Gotlar Kutsal Kitap’ı okuyabilir hale geldiler. Ulfilas adındaki misyoner henüz yazılmamış Gotik dili için yeni bir alfabe geliştirdi. Sonra İncil'i Gotik diline çevirdi. Kutsal Kitabı başka dillere dönüştürme isteği günümüze kadar devam etmiştir. 2019'a kadar Kutsal Kitap 698 dile çevrildi ve İncil buna ilaveten 1.548 dile daha çevrildi.

  • İS 405 - Kutsal Kİtabın Latİnce'ye çevrİlmesİ

    Kutsal Kitap Jerome tarafından Latince'ye çevrildi. Bu kitaba daha sonraları 'Vulgata İncili' denmiştir.

    Jerome Roma imparatorluğundaki tüm Hiristiyanların Tanrı Sözünü okuyabilmesi gerektiğini düşünüyordu. Jerome 'Kutsal Yazıları bilmemek, Mesih'i bilmemektir' diye yazmıştır.2

  • İS 5.yy. - Manastır/rahİbe okullarının kurulması

    Bunlar temel olarak dini konular ve Latince okumayı öğrenmek içindi

  • İS 500 - Benedİkten manastırlarının kurulması

    Benedict, bir çalışma gününü kabaca eşit üç kısma ayırdı: 5-6 saat dua; 5 saat el işi; ve 4 saat Kutsal Yazıların ve ruhsal yazıların okunması. Hem dini hem de seküler el yazmaları içeren kütüphaneler Benedikten rahipleri tarafından kuruldu.

  • İS 8.-9.yy - Rahİplere katedral okullarının kurulması

    Latin dilbilgisi ve Hiristiyan doktrini konularında temel eğitim vermek için kuruldular. 11.yüzyıla kadar bunların bazıları yüksek öğrenim merkezleri olarak ortaya çıkmıştı.

  • İS 1088 - Kendİ kendİnİ yöneten İlk ünİversİteler

    İmparator Frederick Barbarossa tarafından bir lonca olarak kurulan ilk üniversite İtalya'da Bolonya Üniversitesi idi. En eski ikinci üniversite ve en eski İngilizce konuşulan üniversite olan Oxford, muhtemelen bir süre sonra 11. yüzyılda kuruldu.

  • İS 1253 - Parİs'te Sorbonne Ünİversİtesİ'nİn kurulması

    Robert de Sorbon, Kral Louis IX'in yardımıyla teoloji okumak isteyen 19 fakir öğrenci için bir üniversite kurdu. Bu Paris'teki bir üniversitenin çekirdeği oldu.

  • İS 14.yy - İnsan vücudunun parçalara ayırarak İncelemelerİn yapılması

    Bolonya, Montpellier ve Padua üniversitelerinde ampirik(deneyci) araştırma faaliyetinin yapılması.

  • İS 1455 - Gutenberg tarafından basılan İlk kİtap Kutsal Kİtap İdİ

    Gutenberg'in hareketli metal baskı makinesinde basılan Kutsal Kitap Latince dilinde. 15. Yüzyılın sonunda 20 milyon kitap basılmış oldu. Seri kitap üretimi Protestan Reformunda önemli bir faktördü. 3

  • İS 1530'lar - Evrensel eğİtİm (herkes İçİn)

    Protestan Reformunun liderleri Martin Luther ve John Calvin, her bireyin Mesih aracılığıyla Tanrı'nın bağışlamasını kabul etme kararından sorumlu olduğunu (Yuhanna 3:16) ve bu yüzden eğitilmesi gerektiğini gördüler.

  • İS 1530'lar - Vergİ desteklİ eğİtİm

    Luther, Philipp Melanchthon ve Johannes Bugenhagen, Almanya'da sivil para ile finanse edilen ilk devlet okulu sisteminin kurulmasına yardımcı oldular. Luther, eğitimin her erkek ve kız çocuk için zorunlu hale getirilmesi gerektiğini söyledi.

  • İS 1530'lar ve New Towne (1636) - Kademelİ eğİtİmİn başlaması

    Protestan Reformunu destekleyen Johann Sturm, Strazburg'da (daha sonra Üniversite olacak) Gymnasium'u kurdu.

  • 1639 - İlk Amerİkan Kolejİ olan Harvard'ın kurulması

    John Harvard'ın (bir rahip) ardından onu anmak için Harvard Koleji adını aldı. Kuruluş ilkelerinden biri 'Sağlam bilgi ve öğrenmenin tek temeli olarak Mesih’i ortaya koymak' idi. Amerika'da kurulan ilk 108 yüksek okulun 106'sı Hıristiyanlar tarafından kuruldu ve Hıristiyan ilkeleri üzerine inşa edildi. 4

  • 1760'lar - Avrupa'da Sağırlar İçİn Eğİtİm

    Katolik bir rahip olan Abbe Charles Michel de l’Eppe işaret dilini icat etti ve 1760’larda Paris’te ilk sağırlar okulunu kurdu.

  • 1780 - Çalışan Çocuklar İçİn Pazar Okullarının Kurulması

    Robert Raikes bu okulları imalathanelerde ve fabrikalarda çalışmak zorunda olan çocuklar için kurdu. Bu çocuklar Kutsal Kitap’ı ders kitabı olarak kullanıp okuma yazma öğrendiler. 1831’e gelindiğinde İngiltere genelinde 1,25 milyon çocuk (nüfusun %25’i) kaydedildi.

  • 1817 - Amerİka'da Sağırlar İçİn eğİtİm

    Thomas Gallaudet and Laurent Clerc ABD’ye işaret dilini getirdiler ve sağırlar için bir okul açtılar

  • 1834 - Körler İçİn eğİtİm (Braille metodu)

    Körler için bir okuma sistemi geliştiren Louis Braille, Pazar günleri kilisede org çalan adanmış bir Katolikti.

  • 1840s - Anaokullarının İcat edİlmesİ

    Luteryan bir pastörün oğlu olan Friedrich Froebel tarafından icat edildi.

  • 19. ve 20. yüzyıl - Hİrİstİyanların Afrİka, Asya ve Orta Doğu'da okulları açması.

    Kurucuların çoğu yabancı gönüllüler olduğu için öğretim kalitesi genellikle yüksekti.

  • 1930 - Yetİşkİn okuryazarlığı

    'Herkes birisine öğretsin' adlı metodu Metodist bir Hiristiyan olan Frank Laubach tarafından başlatıldı. Bu metod, 103 ülkeden 100 milyon insana okumayı öğretti. Frank Laubach şöyle yazmıştır: ‘Bütün insanlar yaşamlarını İsa’nın yaptığı gibi başkalarına yardım ederek geçirsinler.’6

Modern Üniversitelerin Kuruluşu

Rodney Stark’ın gösterdiği gibi 7 üniversite bir Hiristiyan buluşudur. İS.500 yıllarından sonra Benediktenler, eğitimi manastır yaşamının bir parçası haline getirmişler ve dini ve kimi seküler kitapların da bulunduğu, özenle hazırlanmış, ayrıntılı kütüphaneler kurmuşlardır. Ardından keşişler ve rahipler yetiştirmek için kurulan katedral okulları gelmiştir.

ve 12.yy’da artan ticaret ve devlet yönetimi, daha çok okur yazar ve aritmetik bilgisine sahip bilim insanına ihtiyaç duyulmasına sebep olmuştur. Üniversiteler ilk önce bilim insanlarına yarar sağlamak ve onları korumak amacıyla bağımsız loncalar ya da ağlar şeklinde kurulmuştur. İlk iki üniversite 12.yy’ın ortalarında Thomas Aquinas’ın öğretmenlik yaptığı Paris’te ve Bolonya’da ortaya çıkmıştır. Oxford ve Cambridge Üniversiteleri 1200 yıllarında kurulmuştur ve bunları Avrupa çapında pek çok farklı kurum izlemiştir. 1500’lere geldiğimizde Avrupa’da tanınmış 62 üniversite mevcuttu.
Bu üniversiteler sadece başkalarının bilgeliğini aktarmak üzere orada değillerdi. Stark’ın söylediği gibi 8 ‘Katolik Kilisesi’nin herkese açık olmayan doktriner bir otorite istediği bir dünyada, üniversitelerde biçimlenen özgür sorgulama ruhu teolojiyi devrimci bir disiplin haline getirdi.’ Böylesi bir sorgulama dini konularda bile farklı görüşlerin ortaya çıkmasına sebep oldu ve Oxford’dan John Wycliffe gibi ve Prag’dan Jan Hus gibi reform öncesi muhalifler çıktı.

Sorgulama özgürlüğüne izin vermesine rağmen, çoğu üniversite dini bir temele sahipti ve 19. yüzyıla kadar Hiristiyan teolojisini vurguladı. Örneğin, Oxford Üniversitesi’nin sloganı Dominus Illuminatio Mea veya Mezmur 27’nin açılış sözleri olan ‘Rab benim ışığımdır’.

Protestan Reformunun Eğitim Üzerindeki Etkisi

Protestan Reformu Martin Luther gibi rahiplerin Kutsal Kitap ile Roma Katolik Kilisesinin öğretileri arasındaki farklılığı görmesiyle başladı. O zamanlarda Kutsal Kitap yalnızca Latinceydi ve rahiplerin dışında çok az insan Kutsal Kitap’ı okuyabiliyordu. Reform, mevcut kilisenin yeniden biçimlendirilmesi yerine ilk kilisenin İncil’de bir araya toplanmış asıl öğretilerine geri dönmekti. Yeniden keşfettikleri bir takım gerçekler şunlardı:

    • Herkes tek gerçek baş kâhin Mesih aracılığıyla Tanrı’ya ulaşabilir, O’ndan başka rahip gibi bir aracıya gerek yoktur. Ayrıca bütün Hiristiyanlar eşittir (1.Petrus 2:5-9 ve 1.Timoteos 2:5)
    • Herkes, Tanrı’nın sunduğu sonsuz yaşamı kabul etme ya da reddetme sorumluluğuna sahiptir (Yuhanna 3:16)
    • Tanrı adam kayırmaz, bütün insanları kabul eder (Elçilerin İşleri 10:34)
Bu gerçekleri kavradıktan sonra reformcular Kutsal Kitap’ı herkesin kendisinin okuması gerektiğine karar verdiler. Bu şu anlama geliyordu; a)insanlara okumayı öğretmek,   b)Kutsal Kitap’ı insanların ana dillerine çevirmek. Martin Luther 1522 yılında Kutsal Kitap’ın bir bölümü olan İncil’i Almanca’ya çevirdi. Öyle popüler oldu ki 11 yıl içinde 85 kez yeniden basıldı.
Luther eğitim ile ilgili oldukça hevesliydi ‘çünkü insanların hem Tanrı’nın Sözünü hem de Sözün kök saldığı dünyanın yapısını anlamaları gerekiyordu.’ John Calvin de eğitime oldukça meraklıydı. Onun Cenevre planında “herkes için anadilde eğitim, okuma, yazma, aritmetik, dilbilgisi ve din; bunun yanı sıra vatandaşları sivil ve kilise önderliği için yetiştirmek amacıyla ortaokullar kurmak”9 vardı.
Bu kişiler ve diğer reformcular, kızlar da dâhil herkes için eğitimi de kapsayan bir eğitime dair pek çok yeniliğin getirilmesine yardımcı oldular.

Hiristiyan Vakıf Okullarının Kalitesi

İsa Mesih’in sevgi mesajını yaymak için 19. ve 20. yüzyıllarda Hiristiyanlar tarafından Afrika genelinde kurulan okullar genellikle yüksek kalitedeydi. “Benimle herhangi bir Afrika ülkesine gelin. Başkanlarını ve bakanlarını bir araya getirin, çocuklarının nereden eğitim aldığını sorun. Bu kişilerin dininin ne olduğunu düşünmenize bile gerek yok. Büyük bir çoğunluğun Protestan ve Katolik okullarında eğitim aldığını göreceksiniz.” (William Headley, Katolik Yardım Hizmetleri).10

1998 yılında Nelson Mandela şöyle dedi: ‘Biz Hiristiyan misyonerlerin verdikleri eğitimin ürünleriyiz. Misyonerlerin bizim için gösterdikleri çabalara karşı benim minettarlık sözlerim hiç bir şekilde yeterli olamayacaktır.’11

REFERANSLAR Bu kronoloji, Alvin Schmidt, ‘How Christianity Changed the World’, Zondervan, 2009 sy. 187’den uyarlanmıştır
  1. Alvin Schmidt, 2009 sy. 176.
  2. Ignorance of Scripture is Ignorance of Christ
  3. Evolution of the Book
  4. The Christian Founding of Harvard
  5. Robert Raikes
  6. Laubach, Frank, ‘Prayer’ (Kindle  Edition) sy. 6
  7. Rodney Stark, For The Glory of God, Tanrı’nın Yüceliği İçin, sy. 62.
  8. Stark, sy. 63.
  9. Schmidt, sy. 176-177.
  10. International Review of the Red Cross, Faith-based and Secular Humanitarian Organizations, sy. 316.
  11. WCC’in 50. yıldönümünde Cumhurbaşkanı Nelson Mandela’nın verdiği nutuk, 13 Aralık 1998
FOTOLAR
  1. İsa Mesih öğreti verirken // Lumo Project izniyle
  2. İncil’in çağdaş Türkçe çevirisi.
  3. Orta Çağdaki manastır okulu // Photo credit: Internet Archive Book Images on Visual Hunt /
  4. Gutenberg tarafından basılmış Kutsal Kitap // Photo credit: chooyutshing on Visual hunt / CC BY-NC-SA
  5. Robert Raikes (Pazar okulları kurucusu) // Photo credit: EMStanton on VisualHunt.com / CC BY-NC-SA
  6. Louis Braille (körler için eğitim) // Photo credit: Son of Groucho on Visual Hunt / CC
  7. Frank Laubach ders verirken // Photo credit: ELCA Archives
  8. Bologna Üniversitesi (Avrupa’nın ilk üniversitesi) // Photo credit: Restless Journeyman on Visualhunt / CC BY-NC-ND
  9. Martin Luther (Protestan reformcu) //Photo credit: moria on VisualHunt / CC BY
  10. Afrika’da Mesih takipçilerinin tarafından kurulan bir okul// Photo credit: fusionrob on VisualHunt.com/ CC BY-NCOR
İleriye Doğru

İsa Mesih’in gerçekten kim olduğunu keşfetmek için bir yolculuğa çıkın. Onun mesajını bu kadar farklı kılan şey neydi? Dünyayı şiddet kullanmadan nasıl değiştirdi? Pek çok insanın yaşamını daha iyi hale getirmesinin sırrı neydi?

İsa Mesih hakkında bir soru sormak ister misin?

Eğer bizim gibi soru sormayı severseniz bu websitesinde bulduğun (yada bulamadığın) bilgi ve gerçekler hakkında yada İsa Mesih’in kendisi hakkında bir konu ile ilgili daha çok soru sorup sohbet etmek isteyebilirsin. “İsa Mesihin Müjdesi” adlı kardeş sayfamızdan bir İsa Mesih izleyicisi ile tanışıp sorularını sorabilirsin. Kustal Kitaptan cevap bulmana yardımcı olabilirler.

Bir Soru Sor
Hakkımızda
YOLCULUĞA BAŞLA

İsa Mesih'in Sözlerinden

Kendisine az bağışlanan, az sever.

— Luka 7:47